Jak kontrakty terminowe wspierają ekspansję zagraniczną

Eksport staje się jedną z głównych sił napędowych polskiej gospodarki. Jego udział w PKB przekroczył już 50 proc. i na koniec 2023 r. wyniósł 62,2 proc. Dla porównania, w 2012 r. było to 44,3 proc. Wartość towarów i usług sprzedanych za granicę przekroczyła 320 mld EUR. Polskie firmy wychodzą za granicę w celu dywersyfikacji źródeł przychodu, pozyskiwania nowych odbiorców i ekspansji biznesu. Liczba eksporterów w całej populacji firm jest jednak stosunkowo nieduża. Według PARP tylko 4,5 proc. przedsiębiorstw w Polsce (106,4 tys.) sprzedaje wyroby za granicę, a mniej niż 1 proc. (20,5 tys.) usługi.

Wahania kursów utrudniają ekspansję

Ogromny niewykorzystany potencjał do rozwoju zagranicznej ekspansji tkwi w segmencie małych i średnich firm – to około 2 mln firm. Rodzimi eksporterzy muszą jednak zdawać sobie sprawę, że na eksporcie można też stracić, o ile nie zabezpieczy się przed najważniejszymi ryzykami w handlu zagranicznym.

Polskie firmy handlują głównie we wspólnej walucie europejskiej oraz – w drugiej kolejności – w dolarach amerykańskich. I jeśli eksporter „nie zarządzi" kursem walutowym, naraża się na straty, a chodzi przecież o zabezpieczenie rentowności eksportu. Ryzyko kursowe stanowi nieodłączną część biznesu rozliczanego w obcej walucie. Polscy przedsiębiorcy mieli okazję w ostatnich dwóch-trzech latach przekonać, że rynki walutowe potrafią zmienić się z dnia na dzień. Przypomnijmy zachowanie rynków walutowych w marcu 2020 r., który był pierwszym pandemicznym miesiącem w Europie. Kurs euro po wprowadzeniu przez rząd lockdownu skoczył do 4,65 zł. Po wybuchu wojny w Ukrainie nerwowość na rynkach była jeszcze większa. Euro podrożało do 4,80 zł, a dolar do 4.60 zł. Jednak najwyższy kurs euro odnotowano w lutym 2009 r. – 4,92 zł.

Według danych NBP, kursy głównych walut, przy których polski eksport staje się nieopłacalny, obniżyły się na koniec 2023 r. do 4,10 PLN/EUR z 4,24 PLN/EUR kwartał wcześniej. Górna granica wynosiła 4,92 zł za euro wobec 4,86 PLN/EUR kwartał wcześniej. W przypadku dolara najniższy, akceptowalny dla eksporterów kurs to 3,83 PLN/USD. Najwyższy to 4,63 zł za dolara.

W ostatnich miesiącach złoty poruszał się w bezpiecznym zakresie wahań kursowych, ale stale podlega fluktuacjom utrudniając firmom planowanie. Problem jest szczególnie istotny w sytuacji, gdy eksporter jest związany stałą ceną sprzedaży. Przy wahaniach kursowych to poważny problem, bo silnie uzależnia rentowność kontraktu od kursu walutowego, a jeżeli nie ma możliwości przeniesienia ryzyka walutowego na zagranicznego kontrahenta, pogarsza to tylko sytuację eksportera.

Kontrakt walutowy - najprostsze rozwiązanie problemu

Jednym z najprostszych rozwiązań tego problemu jest zabezpieczenie ryzyka kursowego z wykorzystaniem walutowych kontraktów terminowych. Jest to jedno z najbardziej dostępnych narzędzi asekurujących ryzyko walutowe i jedno z najtańszych. Przedsiębiorca po znanym z góry kursie może zakupić lub sprzedać porcję waluty z dostawą i płatnością w przyszłości (np. za miesiąc, kwartał czy pół roku). Choć kurs zazwyczaj różni się od aktualnego, pozwala to na ustalenie z góry parametrów transakcji i wycenę, czy realizacja dostaw lub zakupy towarów i usług w przyszłości są dla przedsiębiorcy opłacalne.

Zobaczmy jak to działa na przykładzie. Załóżmy, że polska firma produkująca wysokiej jakości urządzenia elektroniczne planuje eksportować swoje produkty do Niemiec. Umowa handlowa została podpisana, a cena produktów jest ustalona w euro (EUR). Jednakże, płatność za produkty będzie realizowana przez niemieckich klientów w ciągu kilku miesięcy. Firma polska obawia się ryzyka związanego z wahaniem kursu walutowego między złotym polskim (PLN) a euro (EUR). Aby zabezpieczyć się przed tym ryzykiem, decyduje się zawrzeć walutowy kontrakt terminowy. W momencie zawarcia umowy, kurs wymiany PLN/EUR wynosi 4,50. Firma decyduje się zawrzeć kontrakt terminowy na kwotę odpowiadającą wartości swojego przewidywanego eksportu do Niemiec. Kontrakt terminowy ustala kurs wymiany PLN/EUR na 4,50 na datę rozliczenia przyszłą, zgodnie z terminem płatności od klientów.

Następnie, gdy niemiecki klient dokonuje płatności za dostarczone produkty, firma otrzymuje płatność w euro. Jednak dzięki wcześniej zawartemu kontraktowi terminowemu, firma może wymienić otrzymane euro na złote po wcześniej ustalonej stawce 4,50 PLN/EUR, nawet jeśli kurs rynkowy ulegnie zmianie. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o kontraktach terminowych zajrzyj tutaj lub skontaktuj się z nami.